- βρυόζωα
- Συνομοταξία (φύλο) ασπόνδυλων οργανισμών, οι οποίοι ζουν στις θάλασσες ή στα γλυκά νερά και κάποτε αποτελούσαν μαζί με τα βραχιονόποδα το φύλο των μαλακιοειδών. Η ονομασία τους σημαίνει ζώα-βρύα, επειδή οι οργανισμοί αυτοί ζουν σε αποικίες στερεωμένες στον βυθό της θάλασσας ή σε βυθισμένα σώματα και μοιάζουν συχνά με βρύα ή φύκη.
Τα β. κάποτε τα συνέχεαν με τα κοράλλια, γιατί όπως και εκείνα εκκρίνουν γύρω από το σώμα έναν εξωτερικό σκελετό, χιτινώδους φύσης, συχνά εμποτισμένο με ασβεστολιθικά υλικά, που κρατά συγκολλημένα τα ζώα το ένα κοντά στο άλλο. Ο σκελετός της αποικίας έχει συχνά ελασματοειδή μορφή, σαν φυτό, και είναι εφοδιασμένος με πολλές μικρές τρύπες, καθεμία από τις οποίες αντιστοιχεί σε ένα κοίλωμα που καταλαμβάνεται από ένα ζώο. Κάθε άτομο έχει γύρω από το στόμα μία στεφάνη με πλοκάμους, οι οποίοι στην τάξη των γυμνολαίμων, που σχεδόν όλα είναι θαλάσσια, είναι τοποθετημένοι σε μία πλήρη κυκλική σειρά, ενώ στην τάξη των φυλακτολαίμων, που περιλαμβάνει είδη των γλυκών νερών, είναι τοποθετημένοι πάνω σε μία οστέινη έκφυση σε σχήμα πετάλου, που ονομάζεται λοφοφόρο.
Τα β. αναπαράγονται με εκβλάστηση και κάθε βλάστημα παραμένει κατά κανόνα ενωμένο με την αποικία μεγαλώνοντας τις διαστάσεις της. Κάποτε όμως μπορεί ένα βλάστημα να αποκολληθεί και να στερεωθεί κάπου αλλού στον βυθό. Τα β. αναπαράγονται επίσης με αβγά, από τα οποία γεννιούνται προνύμφες που κολυμπούν ελεύθερες στο νερό και ύστερα από μια περίπλοκη μεταμόρφωση στερεώνονται κάπου στον βυθό και σχηματίζουν νέες αποικίες.
Πολυάριθμα και ενδιαφέροντα είναι τα απολιθωμένα β. Στη σιλούριο περίοδο εντάσσονται μερικά είδη διαδεδομένα στη Μεγάλη Βρετανία, στη Βοημία και στη Βόρεια Αμερική. Αντίθετα, για τη λιθανθρακοφόρο περίοδο είναι τυπικά το γένος Αρχιμήδης της Αμερικής και το είδος φενεστρέλα της Θουριγκίας. Τα β. απουσιάζουν σχεδόν τελείως στο πρώτο μισό του μεσοζωικού αιώνα, αλλά εμφανίζονται πάλι στην ιουράσιο περίοδο και φτάνουν στη μεγαλύτερή τους εξέλιξη στην κρητιδική περίοδο, έως το τέλος του αιώνα. Στις επόμενες περιόδους, τριτογενή και τεταρτογενή, υπάρχουν μορφές περισσότερο όμοιες με αυτές που έχουμε σήμερα.
Retopora cellulosa, είδος βρυόζωου.
Τμήμα του σκελετού της αποικίας με τα κοιλώματα, που το καθένα αντιστοιχεί σε ένα μόνο ζώο. Τα βρυόζωα ονομάζονται έτσι εξαιτίας της μορφής τους.
Dictionary of Greek. 2013.